Κιθάρα - Μπάσο

κιθάρα - ένα όργανο, πολλές φωνές, αμέτρητες δυνατότητες

Η μουσική των τελευταίων δεκαετιών, είτε αναφερόμαστε στη σύγχρονη είτε στην τζαζ εκδοχή της, χαρακτηρίζεται από πολυμορφία, εξέλιξη και συνδυασμούς ηχοχρωμάτων. Πέντε βασικά όργανα, η ηλεκτρική κιθάρα, η rock κιθάρα, το ηλεκτρικό μπάσο, η ακουστική κιθάρα και το ακουστικό μπάσο, έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του σύγχρονου μουσικού ήχου και στην ανάπτυξη του αυτοσχεδιασμού, της ρυθμικής ελευθερίας και της ηχητικής εξερεύνησης στη τζαζ μουσική.

ηλεκτρική κιθάρα - ήχος, ταυτότητα και καλλιτεχνική ελευθερία

Η ηλεκτρική κιθάρα, που εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1930, αποτέλεσε σημείο καμπής για τη μουσική του 20ού αιώνα. Η δυνατότητα ενίσχυσης του ήχου της, σε συνδυασμό με τα ηχητικά εφέ (όπως distortion, delay, reverb, chorus), την καθιστούν εξαιρετικά ευέλικτη.

Στη σύγχρονη μουσική, η ηλεκτρική κιθάρα έχει θέση σε πληθώρα ειδών, από την pop και την alternative έως την experimental και ambient μουσική. Στην τζαζ, κατέχει σημαντικό ρόλο ως όργανο αρμονικής υποστήριξης (comping), αυτοσχεδιασμού, αλλά και παραγωγής πλούσιων συγχορδιών. Κορυφαίοι κιθαρίστες όπως ο Pat Metheny, ο Wes Montgomery και ο Bill Frisell έχουν αναδείξει τις απεριόριστες δυνατότητες του οργάνου στην τζαζ και τη σύγχρονη μουσική.

Rock κιθάρα - ενέργεια, ήχος, έκφραση

Αν και αποτελεί παραλλαγή της ηλεκτρικής κιθάρας, η rock κιθάρα έχει αναπτύξει ένα ιδιαίτερο ηχητικό και εκτελεστικό λεξιλόγιο. Οι τεχνικές του palm muting, των power chords, του feedback και του tremolo picking κυριαρχούν στο rock και παρακλάδια του, ενώ η χρήση της whammy bar και του distortion προσδίδουν ένα πιο "επιθετικό" και "παχύ" ήχο.

Η rock κιθάρα έχει επηρεάσει σημαντικά τη σύγχρονη μουσική, διαμορφώνοντας την αισθητική της. Παράλληλα, στην τζαζ-fusion συναντάμε συχνά την υιοθέτηση rock τεχνικών σε αυτοσχεδιασμούς και ήχους. Εμβληματικοί μουσικοί όπως ο Jimi Hendrix, ο Mike Stern και ο Allan Holdsworth έσπασαν τα σύνορα μεταξύ των δύο ειδών, προσφέροντας νέα πρότυπα έκφρασης.

ακουστική κιθάρα - έξι χορδές, άπειροι ήχοι

Η ακουστική κιθάρα είναι από τα παλαιότερα έγχορδα και εξακολουθεί να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη σύγχρονη και την τζαζ μουσική. Με τον φυσικό, ξύλινο ήχο της, αποτελεί εξαιρετικό εργαλείο για τραγουδοποιία, σόλο ερμηνείες αλλά και αρμονική υποστήριξη.

Στη σύγχρονη μουσική, η ακουστική κιθάρα χρησιμοποιείται τόσο για fingerpicking όσο και για συνοδευτικό strumming. Στην τζαζ βρίσκει εφαρμογή σε είδη όπως η gypsy jazz και η bossa nova, με χαρακτηριστικούς εκπροσώπους τον Django Reinhardt και τον Charlie Byrd. Στη σύγχρονη σκηνή, κιθαρίστες όπως ο Tommy Emmanuel και ο Andy McKee επεκτείνουν τις δυνατότητές της με πειραματικές τεχνικές (percussive playing, open tunings).

ηλεκτρικό μπάσο - χαμηλές νότες, μεγάλη ελευθερία

Το ηλεκτρικό μπάσο εμφανίστηκε στα μέσα του 20ού αιώνα και γρήγορα αντικατέστησε τον κοντραμπάσο σε πολλά μουσικά σχήματα. Το βασικό του πλεονέκτημα είναι η ευκολία μεταφοράς και η δυνατότητα ενίσχυσης και επεξεργασίας του ήχου.

Στη σύγχρονη μουσική, το ηλεκτρικό μπάσο είναι θεμελιώδες για το ρυθμικό και αρμονικό υπόβαθρο κάθε συνθέσεως. Παίζει κεντρικό ρόλο στο groove και συνδέει τα κρουστά με τα μελωδικά όργανα. Στην τζαζ, και ιδίως στο jazz fusion, το μπάσο γίνεται συχνά σολιστικό όργανο. Η τεχνική του slap, το tapping και το harmonics δίνουν νέα διάσταση στον ρόλο του μπασίστα.

Εμβληματικοί μπασίστες όπως ο Jaco Pastorius, ο Marcus Miller και ο Victor Wooten έχουν αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα στον ήχο του οργάνου και στην εξέλιξη της τζαζ και της σύγχρονης μουσικής.

ακουστικό μπάσο - χαμηλές συχνότητες, μεγάλος ρυθμός

Το ακουστικό μπάσο είναι λιγότερο διαδεδομένο από το ηλεκτρικό, αλλά διατηρεί μια ξεχωριστή παρουσία, ιδιαίτερα σε unplugged εμφανίσεις και πιο οργανικά μουσικά περιβάλλοντα. Ο ήχος του είναι φυσικός, ξύλινος, με ήπιες εντάσεις, γι' αυτό και απαιτεί ενίσχυση για μεγαλύτερους χώρους.

Χρησιμοποιείται κυρίως σε folk, ακουστικά σχήματα και πιο παραδοσιακές μορφές jazz. Παρότι δεν έχει την ένταση ή τις τεχνικές δυνατότητες του ηλεκτρικού μπάσου, προσφέρει αυθεντικότητα και ευαισθησία στην ερμηνεία. Η Esperanza Spalding έχει χρησιμοποιήσει και ακουστικό μπάσο σε ορισμένες εμφανίσεις της, δίνοντας νέα πνοή στο όργανο.

Τα πέντε αυτά όργανα έχουν πλούσια ιστορία και αδιαμφισβήτητη σημασία τόσο στη σύγχρονη όσο και στην τζαζ μουσική. Η ηλεκτρική και rock κιθάρα αποτελούν εκφραστικά μέσα με τεράστιο φάσμα δυνατοτήτων, ενώ η ακουστική κιθάρα προσφέρει άμεση επαφή με τον ήχο και τον ακροατή. Το ηλεκτρικό μπάσο αποτελεί τη ραχοκοκαλιά κάθε συνόλου, ενώ το ακουστικό μπάσο προσθέτει μία πιο οργανική προσέγγιση στη μουσική.

Μέσα από τις σύγχρονες τεχνικές και την ανάπτυξη της τεχνολογίας, τα όργανα αυτά συνεχίζουν να επαναπροσδιορίζονται και να συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση των ηχητικών κόσμων του σήμερα.