Η δημιουργία και σύνθεση τραγουδιού στη μοντέρνα μουσική είναι μια πολύπλευρη και δημιουργική διαδικασία που συνδυάζει την καλλιτεχνική έμπνευση με τη μουσική τεχνική. Αποτελείται κυρίως από δύο βασικά στοιχεία: τη στιχουργική (τους στίχους) και τη μελοποιία (τη μουσική).
Η στιχουργική αφορά τη συγγραφή των στίχων του τραγουδιού – δηλαδή των λέξεων που εκφράζουν το θέμα, τα συναισθήματα ή την ιστορία που θέλει να μεταφέρει ο δημιουργός. Οι στίχοι μπορεί να είναι ποιητικοί, αφηγηματικοί, ρεαλιστικοί ή αφηρημένοι, ανάλογα με το ύφος και το είδος του τραγουδιού (ποπ, ροκ, λαϊκό, ραπ, μπαλάντα κ.ά.). Σημαντικά στοιχεία στους στίχους είναι ο ρυθμός των λέξεων, η ομοιοκαταληξία, η εικόνα και το μήνυμα που περνάει το τραγούδι.
Η μελοποιία είναι η σύνθεση της μουσικής πάνω στους στίχους. Ο συνθέτης δημιουργεί τη μελωδία, τη δομή και τη ρυθμική αγωγή του τραγουδιού, διαλέγοντας νότες, συγχορδίες και ρυθμούς που ταιριάζουν με τη διάθεση και το νόημα των στίχων. Ένα τραγούδι μπορεί να ξεκινήσει είτε από τους στίχους είτε από τη μουσική, και πολλές φορές οι δύο δημιουργοί (στιχουργός και συνθέτης) συνεργάζονται στενά για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Στη μοντέρνα μουσική, η δημιουργία τραγουδιού συνδέεται επίσης με την ενορχήστρωση και την παραγωγή. Αφού ολοκληρωθεί η βασική μελωδία και οι στίχοι, προστίθενται μουσικά όργανα, ρυθμοί, ηχοχρώματα και ηλεκτρονικά στοιχεία, ανάλογα με το στυλ του κομματιού. Στη συνέχεια, το τραγούδι ηχογραφείται και επεξεργάζεται στο στούντιο για να αποκτήσει την τελική του μορφή.
Η δημιουργία ενός τραγουδιού είναι τελικά μια συναισθηματική αλλά και τεχνική πράξη, που απαιτεί ταλέντο, φαντασία, γνώσεις και – πολλές φορές – συνεργασία μεταξύ καλλιτεχνών. Είτε πρόκειται για ένα απλό τραγούδι με κιθάρα και φωνή, είτε για μια πολύπλοκη παραγωγή με σύγχρονους ήχους και τεχνολογία, ο στόχος είναι πάντα ο ίδιος: να εκφράσει κάτι αληθινό και να αγγίξει τον ακροατή.
