Η σύνθεση και τα ανώτερα θεωρητικά της κλασικής μουσικής αποτελούν τον πυρήνα της δημιουργικής και επιστημονικής προσέγγισης της μουσικής τέχνης. Μέσα από αυτά, ο συνθέτης αποκτά τα εργαλεία για να εκφράσει μουσικές ιδέες με συνέπεια, δομή και καλλιτεχνική ισορροπία. Η γνώση των θεωρητικών δίνει τη δυνατότητα να κατανοηθεί σε βάθος η λειτουργία της μουσικής, ενώ η σύνθεση είναι η ίδια η πράξη της δημιουργίας.
Η σύνθεση είναι η διαδικασία δημιουργίας ενός μουσικού έργου, από την αρχική σύλληψη μέχρι την τελική μορφή του. Περιλαμβάνει τη διαμόρφωση μελωδιών, τη χρήση αρμονιών, ρυθμών και μορφών, καθώς και την ανάπτυξη μουσικών θεμάτων. Ο συνθέτης αξιοποιεί τα θεωρητικά του εφόδια για να οργανώσει τις ιδέες του με αισθητική και λειτουργική συνοχή.
Η αρμονία αφορά τη συνύπαρξη και τη σύνδεση συγχορδιών, δηλαδή ήχων που ακούγονται ταυτόχρονα. Μελετά τη λειτουργία των συγχορδιών μέσα σε μια τονική ή μη-τονική μουσική γλώσσα και είναι θεμέλιο για τη συνοδεία και την κατασκευή μουσικών έργων.
Η αντίστιξη είναι η τέχνη της σύνθεσης πολλών ανεξάρτητων μελωδικών γραμμών που αλληλεπιδρούν αρμονικά μεταξύ τους. Βασίζεται σε αυστηρούς κανόνες και είναι σημαντική για τη γραφή πολυφωνικών έργων, όπως εκείνα της Αναγέννησης και του Μπαρόκ.
Η φούγκα αποτελεί μια σύνθετη πολυφωνική μορφή βασισμένη στην αντίστιξη. Ξεκινά με την παρουσίαση ενός θέματος και συνεχίζει με την εξέλιξή του μέσα από αυστηρή δομή, με χρήση μιμήσεων, αντιθέσεων και μετατροπών. Είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά δείγματα μουσικής αρχιτεκτονικής.
Η ενοργάνωση (ή ορχήστρωση) αφορά την επιλογή και τον συνδυασμό μουσικών οργάνων ώστε να αποδοθεί με τον καλύτερο τρόπο ένα μουσικό έργο. Ο ενορχηστρωτής γνωρίζει τις δυνατότητες κάθε οργάνου και τις ηχοχρωματικές σχέσεις μεταξύ τους, προσδίδοντας στο έργο βάθος, ποικιλία και δραματικότητα.
Η ωδική είναι η μελέτη της μελωδικής γραφής, της φωνητικής τεχνικής και της φωνητικής αρμονίας, και αποτελεί συχνά την εισαγωγή στην κατανόηση της μουσικής φράσης, του τονικού κέντρου και της διαχείρισης της μουσικής μορφής.
Συνολικά, τα ανώτερα θεωρητικά αποτελούν τη βάση της σοβαρής μουσικής παιδείας. Μέσα από αυτά, οι μουσικοί όχι μόνο κατανοούν σε βάθος τα έργα των μεγάλων συνθετών, αλλά και αποκτούν τις δεξιότητες για να δημιουργήσουν νέα έργα με δομή, λογική και έμπνευση. Είναι το επιστημονικό υπόβαθρο της καλλιτεχνικής έκφρασης.
